3 MARCA: MIĘDZYNARODOWY DZIEŃ PISARZY

Międzynarodowy Dzień Pisarzy ustanowiony został w 1984 roku przez PEN Club. Jego celem jest promowanie literatury, oraz obrona wolności słowa i rozwój społeczności pisarzy na całym świecie. Z tej okazji na myśl przychodzi cytat Juliana Tuwima "Tak pisać, by słowom było ciasno, a myślom przestronnie". Życzymy wszystkim pisarzom i pisarkom wspaniałych dzieł, lekkiego pióra, nieustającej weny twórczej i wielu oddanych czytelników!

Praca pisarza jest dlatego tak ciekawa, że pisarz nigdy nie napisał swojego najlepszego dzieła 

William Faulkner powieściopisarz, nowelista i poeta amerykański 1897 - 1962

Każdy twórca literacki, pisarz inaczej postrzega proces twórczy dzieła. Jerzy Pilch w swojej książce "Pod Mocnym Aniołem" pisze: "W końcu nie jest wielkim sekretem ani literackim, ani egzystencjalnym fakt, iż mówić umieją wszyscy, natomiast zapisać swe mówienie mało kto potrafi." Z kolei Agnieszka Osiecka mówiła o sobie: "U mnie jest blisko z serca do papieru". Marek Hłasko w książce pt. "Piękni dwudziestoletni" mówi o intymnej granicy, którą pisarz przekracza: "Książki warto pisać tylko wtedy, jeśli przekroczy się ostatnią granicę wstydu; pisanie jest rzeczą bardziej intymną od łóżka; przynajmniej dla mnie".

Nie mam zaufania do takich słów jak „wena” czy „natchnienie”; uważam, że to coś pomiędzy chęcią do pracy a pracą już wykonaną przez mózg w nie do końca świadomym procesie, poprzedzającym samo stukanie w klawiaturę. I dlatego przerwy między jednym rzutem faktycznego pisania a drugim są nie mniej ważne niż to, co widzimy jako pracę pisarza: czernienie papieru

—  Jacek Dehnel poeta polski 1980

Międzynarodowy Dzień Pisarza i Pisarek to też idealna okazja, by wyrazić naszą wdzięczność wobec twórców i choć na chwilę pochylić się nad realiami ich pracy, która od stuleci zapewnia czytelnikom niezliczonej ilości lektur. 

Święto ustanowione zostało przez Międzynarodowe Stowarzyszenie Pisarzy - PEN Club. PEN Club założony został w 1921 roku w Londynie przez Catherine Amy Dawson Scott - angielską pisarkę, dramatopisarkę i poetkę. Nazwa powołanej organizacji pochodzi od pierwszych liter słów: poets, essayists, novelists – poeci, eseiści, powieściopisarze. Jej pierwszym przewodniczącym był John Galsworthy, a w gronie pierwszych członków PEN Clubu znaleźli się m.in. Joseph Conrad, Elisabeth Craig, George Bernard Shaw i H.G. Wells. Przewodniczącymi PEN Clubu byli również m.in. Alberto Moravia, Heinrich  Böll, Arthur Miller i Mario Vargas Llosa. 

Od początku głównym celem stowarzyszenia jest promowanie przyjaźni i intelektualnej współpracy między pisarzami oraz obrona wolności słowa i rozwój społeczności pisarzy na świecie. Kieruje się zasadą, że literatura spełnia istotną rolę w rozwoju współpracy międzynarodowej. Jest to organizacja pozarządowa, związana z UNESCO oraz Komisją Ekonomiczno-Społeczną Narodów Zjednoczonych.

Poetyckie stowarzyszenia na początku działały we Francji, Wielkiej Brytanii i Stanach Zjednoczonych z biegiem lat PEN miał swoich przedstawicieli w większości państw. PEN Club składa się z oddziałów lokalnych, które reprezentują swoich członków, nie kraje. Członkostwo dostępne jest dla wszystkich pisarzy, dziennikarzy, tłumaczy, historyków oraz wszystkich zaangażowanych w dziedzinę literatury niezależnie od narodowości, rasy czy religii. 

Założycielem polskiego PEN Clubu był w 1925 r. Stefan Żeromski, który sprawował funkcje pierwszego prezesa. Wśród założycieli znaleźli się Emil Breiter, Bolesław Gorczyński, Wacław Grubiński, Juliusz Kaden-Bandrowski, Stefan Krzywoszewski, Jan Lechoń, Jan Lorentowicz, Bronisława Neufeldówna, Edward Popoff, Józef Relidzyński i Leopold Staff. Obecnie funkcję prezesa pełni Adam Pomorski. 

Okupacja Polski podczas II wojny światowej uniemożliwiła działalność organizacji, jednak Polski PEN Club działał w latach 1939–1946 na emigracji w Londynie pod przewodnictwem wiceprezes Marii Kuncewiczowej.

Po wojnie, w roku 1947, PEN Club został reaktywowany w kraju pod prezesurą Jana Parandowskiego. Głównym Sekretarzem był Michał Rusinek, a jego następcą w 1972 Władysław Bartoszewski. W 1958 w Warszawie odbył się Międzynarodowy Zjazd Tłumaczy Literatury. W czasach PRL polski PEN Club zrzeszał wielu pisarzy i artystów, spełniając funkcje biernego oporu wobec władzy.

Po wprowadzeniu stanu wojennego w 1981 spotkania odbywały się w obozach internowania. W 1983 przymusowo rozwiązano zarząd, który odmówił uznania władzy komisarycznej. Na podstawie porozumienia z Międzynarodowym Pen Clubem (International Pen Club) działalność polskiego oddziału zawieszono. Polski PEN Club przetrwał w "uśpieniu" trudny czas represji politycznych i restrykcji stanu wojennego. W 1988 r. powrócił do legalnego działania i do dziś stoi na straży wolności słowa i sumienia.

Doprawdy nie wiem, skąd mi przychodzą pomysły. Jestem po prostu uważnym obserwatorem rzeczywistości. Fantazja to rzecz drugorzędna (...) Dziewięćdziesiąt procent sukcesu to pracowitość. Kiedy widzę ludzi, jak spędzają czas na bzdurach, jest mi po prostu przykro. Każdy mógłby napisać powieść.

– Olga Tokarczuk, „Gra na wielu bębenkach”

Opr. na podstawie informacji ze strony PEN Club Polska, lubimyczytać.pl, własne