REKLAMA

Data publikacji: 24 lis 2021

Przyjaciel Mickiewicza, mieszkaniec Pułtuska. Bogdan Jański

Przyjaciel  Mickiewicza, mieszkaniec Pułtuska. Bogdan Jański

Przyjaciel i sekretarz Mickiewicza, 21-letni wykładowca Politechniki Warszawskiej, emisariusz rządu powstańczego, apostoł emigracji, założyciel Zmartwychwstańców. Sługa boży Bogdan Jański, bo o nim mowa, był jedną z najbardziej niezwykłych osobistości XIX wieku, a przez kilkanaście lat jego losy związane były z naszym miastem. W jaki sposób uczeń pułtuskiej szkoły stał się jedną z ważniejszych postaci swojej epoki?

21-letni profesor

Bogdan Jański przyszedł na świat w 1807 r. w Lisowie koło Grójca (choć według niektórych relacji miał się urodzić w Winnicy pod Pułtuskiem) w rodzinie drobnoszlacheckiej. Już w 1813 r. zamieszkał na stancji w Pułtusku, gdzie najpierw pobierał nauki w szkole elementarnej, a następnie ukończył Szkołę Wojewódzką Ojców Benedyktynów. Nauczyciele dostrzegli ponadprzeciętne zdolności ucznia , które musiały być rzeczywiście niezwykłe, ponieważ Jański wkrótce sam objął posadę nauczyciela w pułtuskiej szkole, i to mając niespełna 16 lat. Po pewnym czasie wyjechał jednak do stolicy, by rozpocząć studia na Uniwersytecie Warszawskim, a w 1828 r. został wykładowcą na stołecznej Politechnice. Miał wówczas zaledwie... 21 lat! Po objęciu nowej posady został skierowany na stypendium do największych miast europejskich. W Londynie nawiązał kontakty ze znanymi ekonomistami m.in. R. Owenem i J. S. Millem. Podczas pobytu w Paryżu zainteresował się socjalistycznym saintsimonizmem, przeżył głęboki kryzys wiary:

Jako młody człowiek, zdolny student daje się ponieść młodzieńczym buntom, które prowadzą go do niewiary. Stacza się po równi pochyłej odrzucając autorytety, chrześcijaństwo, wartości i powinności. Wie jak smakują konsekwencje grzechu: bieda duchowa, moralna, materialna aż po myśli samobójcze, beznadzieję i rozczarowanie.

centrumcr.pl

Jako młody człowiek, zdolny student daje się ponieść młodzieńczym buntom, które prowadzą go do niewiary. Stacza się po równi pochyłej odrzucając autorytety, chrześcijaństwo, wartości i powinności. Wie jak smakują konsekwencje grzechu: bieda duchowa, moralna, materialna aż po myśli samobójcze, beznadzieję i rozczarowanie.

centrumcr.pl

Kolejna część stażu, która miała odbyć się w Berlinie została przerwana przez wybuch Powstania Listopadowego. Jański został tajnym korespondentem Rządu Narodowego w prasie zachodniej, za co otrzymał stopień kapitana. Po upadku powstania pozostał w Paryżu, gdzie poznał... Adama Mickiewicza.

Przyjaciel wieszcza

Jański miał zrobić na poecie duże wrażenie. Wkrótce nawiązali współpracę. To właśnie Jański tłumaczył dzieła wieszcza na j. francuski i przygotowywał niektóre z nich do druku m.in. "Pana Tadeusza". Współpraca z Mickiewiczem miała stać się dla Jańskiego impulsem do wewnętrznej przemiany. Jak stwierdza Feliks Koneczny w książce „Święci w dziejach Narodu Polskiego”:

Szczęśliwym dla siebie zbiegiem okoliczności dostał się [Jański - przyp. red.] pod wpływ Mickiewicza (przez jakiś czas mieszkali nawet w jednym domu) i po dwóch latach stał się katolikiem nie tylko ze chrztu i metryk, ale z przekonania. Z Szawła zrobił Mickiewicz Pawła.

cytat za: "BOGDAN JAŃSKI - APOSTOŁ WIELKIEJ EMIGRACJI"

Szczęśliwym dla siebie zbiegiem okoliczności dostał się [Jański - przyp. red.] pod wpływ Mickiewicza (przez jakiś czas mieszkali nawet w jednym domu) i po dwóch latach stał się katolikiem nie tylko ze chrztu i metryk, ale z przekonania. Z Szawła zrobił Mickiewicz Pawła.

cytat za: "BOGDAN JAŃSKI - APOSTOŁ WIELKIEJ EMIGRACJI"

Założyciel wspólnoty

Jański odbył spowiedź generalną i rozpoczął etap radykalnego nawrócenia. W 1834 r. wraz z Mickiewiczem założył stowarzyszenie Braci Zjednoczonych, które miało konsolidować katolickich emigrantów, a hasło stowarzyszenia brzmiało: "Służcie Bogu, Polacy, a Bóg zbawi Polskę”. Stowarzyszenie rozpadło się po kilku miesiącach. Jański nie porzucił jednak koncepcji stworzenia emigracyjnej wspólnoty. Niebawem powołał do istnienia nową, czyli tzw. Domek Jańskiego, który funkcjonował na zasadach zbliżonych do reguły zakonu. Wspólna modlitwa, pokuta, ale także nauka i praca - właśnie tak wyglądało życie w "Domku". Niebawem na terenie Francji powstały 3 jego filie. W 1839 r. Jański poważnie podupadł na zdrowiu. Wyjechał do Rzymu do swoich braci, gdzie zmarł w 1840 r.

Uczniowie Jańskiego, księża: Piotr Semenenko i Hieronim Kajsiewicz kontynuowali jego program odrodzenia duchowego i narodowego. Dzięki temu doprowadzili do powstania nowego zgromadzenia zakonnego, czyli Zgromadzenia Zmartwychwstańców, które z czasem zyskało charakter międzynarodowy.

W 2005 r. ruszył proces beatyfikacyjny Bogdana Jańskiego. 

O koncepcji wyrażonej przez Jańskiego tak w jednym z wywiadów wypowiadał się redaktor Jan Pospieszalski:

Bogdan Jański formułuje wtedy coś, co będzie mottem wielu następnych świętych, którzy w XIX wieku dadzą o sobie znać i będą prowadzili ogromne dzieła ewangelizacyjne w Polsce. Mianowicie powiedział, że nie będzie zmartwychwstania Polski bez zmartwychwstania ducha. On widzi w nawróceniu, w postawie zaufania Bogu jedyną drogę do uwolnienia Polski z obecnych wtedy zniewoleń. (...) Skracając: bez odrodzenia moralnego i religijnego nie będzie odrodzenia państwowego.

Bogdan Jański formułuje wtedy coś, co będzie mottem wielu następnych świętych, którzy w XIX wieku dadzą o sobie znać i będą prowadzili ogromne dzieła ewangelizacyjne w Polsce. Mianowicie powiedział, że nie będzie zmartwychwstania Polski bez zmartwychwstania ducha. On widzi w nawróceniu, w postawie zaufania Bogu jedyną drogę do uwolnienia Polski z obecnych wtedy zniewoleń. (...) Skracając: bez odrodzenia moralnego i religijnego nie będzie odrodzenia państwowego.

Bogdan Jański to kolejna z wielkich postaci, które związane były z naszym miastem. Kolejna z wielkich postaci, które wywarły wpływ na życie całego narodu.

autor: Aleksandra Dąbrowska

źródła: "Mający zmartwychwstać..." - gosc.plock.pl, BOGDAN JAŃSKI - APOSTOŁ WIELKIEJ EMIGRACJI" - radiomaryja.pl, fragment wywiadu z programu "Kościół bez cenzury", centrumcr.pl

REKLAMA

Zobacz także

Komentarze

Dodaj komentarz jako pierwszy